بارگاه داد انوشیروان عادل و عاقبت آن

در میان شهرهایی که تاریخ و سرگذشتی دارند ، « تیسفون » هم سرنوشت خواندنی دارد .

در زمان اشکانیان ، پایتخت کشور شاهنشاهی ایران شهر تیسفون بود که بزرگی و عظمت آن در دنیای آن روزگار زبانزد سایر ملل و اقوام جهان بود .

پادشاهان اشکانی که در قصرهای باشکوه و مجلل تیسفون حکم می راندند ، پشت امپراتوری های معظم آن روزگار ، نظیر امپراتوری روم را به لرزه در می آوردند .

یک زمانی هم در آنجا جشن های باشکوه می گرفتند و پرچم های رومی ها را که «سورنا» سپهسالار بزرگ اشکانی در جنگ با «کراسوس» گرفته بود برای نشان دادن قدرت و عظمت نیروی ایران در خیابان های شهر تیسفون می گردانیدند .

وقتی که ساسانیان روی کار آمدند ، تیسفون رونق و آبادانی بیشتری یافت و انوشیروان دادگر ، طاق بزرگی در آنجا ساخت که به اسم «طاق خسرو» یا «بارگاه انوشیروان» معروف شد . انوشیروان عادل زنجیر بزرگی از قصر خود آویخت که در یک سر آن زنگ بزرگی بود و هر کس شکایت و درد و مشکلی داشت (که فرمانداران و مسئولین مملکت به آن رسیدگی نمی کردند ) ، آن را تکان می داد تا صدای زنگ به گوش شاهنشاه ایران برسد و به شکایت او رسیدگی کند .

بعد از حمله اعراب به ایران ، عرب های بدوی ، فرش معروف بهارستان را که بزرگترین فرش بافته شده در تاریخ است ، تکه تکه کرده و هر تکه آن را یک اعرابی به سرقت برد . ( از این فرش هم اکنون یک قطعه کوچک در موزه آرمیتاژ شهر لنینگراد نگهداری می شود . )

یکی از هزاران جنایت اعراب پش از حمله به ایران ، تخریب این بارگاه عدل و داد است . حضرت علی علیه السلام امام اول شیعیان در روز عید نوروز در طاق کسری نماز گذارد . عقیده آن حضرت این بود مردمانی که چنین بناهای باشکوهی ساخته اند ، شایسته تقدیس و احترام یم باشند .

داماد پیامبر اسلام (ص) – که خود سمبل عدل است – مباهات کرده بود در زمان ملک عادلی به دنیا آمده است ، و در طاق کسری ، ساخته همان ملک عادل در روز عید نوروز نماز خواند و تقدیس خداوند را به جای آورد .

بعد از سلطه اعراب بر ایران این اقوام بدوی و غیر متمدن که به همه مظاهر تمدن ، بیگانه و بعضا مخالف بودند اقدام به تخریب بناهای با شکوه در شهرهای مختلف ایران نمودند و از این جمله طاق کسری را هم خراب کردند . اما بنای عظمت طاق کسری چون محکم ساخته شده بود به آسانی خراب نمی شد . ابوجعفر خلیفه عباسی از کسانی بود که به طاق کسری خیلی خسارت وارد آورد .

وقتی که ابوجعفر می خواست «هاشمیه» پایتخت خود را به محل بهتری انتقال دهد ، محل فعلی شهر بغداد را که در آن وقت موسوم به «باغ داد» بدو انتخاب کرد . «باغ داد » نام باغی بود که انوشیروان عادل مبان «نهروان» و دهکده «کرخ»ساخته بود . ابوجعفر یکشب در انجا اقامت کرد . آنجا را پسندید و دستور داد که از شام و موصل و جبل و کوفه ،‌مهندسین و استادانی برای طرح ریزی و ساختن شهر احضار و استخدام شوند . بزودی خط دور شهر را کشیده و خود منصور نخستین خشت بنای شهر را با دسن خود کار گذاشت .

برای احداث شهر جدید «بغداد»مصالح لازم بود و منصور دستور داد تا ایوان سر به فلک کشیده کسری (طاق کسری) را خراب کرده و مصالح آن را برای احداث بنای شهر بغداد بیاورند و برای انجام ان کار با «خالد برمکی» صحبت کرد .

خالد برمکی او را از انجام این عمل زشت منع کرد و به منصور گوشزد کرد چون حضرت محمد (ص) افتخار نموده است در زمان ملک عادلی به دنیا امده و مولی علی (ع) نیز در عید نوروز در آنجا نمازگذارده، خراب کردن بارگاه انوشیروان عادل ، کار زشتی است که در تاریخ باعث لعن و نفرین عراب خواهد شد .

منصور خلیفه عباسی نصیحت واندرز خالد برمکی را به گوش نگرفت و دستور داد دیوان مدائن را خراب کرده و مصالح آن را به بغداد حمل نمایند .

از این بنای عظیم که روزگاری جایگاه دادخواهی مظلومان و ستمدیدگان بوده است امروز فقط چند دیواره خشت و گلی و قسمتی از طاق کسری باقی مانده است .

قرن ها می گذرد اما یاد انوشروان دادگر و ایوان مدائن در دل عدالت جویان جهان ، زنده است و لعن و نفرین بر مهاجمان به ایران ابدی........

ایرانیانی که برای زیارت بقاع متبرکه به عراق می روند ، هنگامی که مقبره «سلمان فارسی» را د تیسفون بازدید می کنند ، مسافت دیگری هم قدم رنجه کرده و برای دیدار و تماشای بارگاه خسرو انوشیروان می روند و ایوان مدائن را آئینه عبرت خویش می سازند .

هان ای دل عبرت بین ، از دیده نظر کن هان*

ایـــوان مــدائـــن را ، آئــینه عبـــرت دان*

بسیاری از شیعیان نیز به یاد پیشوای خود ، در مکتنی که یک روز آن بزرگوار در روز عید نوروز نماز گذاشته است ،‌نماز می خوانند . این نماز نه فقط به یاد آنها می آورد که این خرابه ها نمونه تمدن وسیع و کهنسال کشوری است که یک روز بر قسمت بزرگی از جهان فرمانروایی داشته و برخلاف اعراب که بت پرست بوده اند ، یکتا پرست بوده است .